ถามคนไทยอายุ 15 ปีขึ้นไป ว่ามาจากมะนาวหรือไม่ เชื่อว่าทุกคนหรือไม่น้อยกว่า 99% ต่างก็รู้จักทั้งสิ้น ทั้งนี้เพราะคนไทยคุ้นเคยกับมะนาวมาตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่รู้ รู้แต่ว่านานเหลือเกินก่อนที่คนไทยจะรู้จักมะนาวเสียอีก 1 จากมะนาวมีถิ่นกำเนิดในอินเดียแล้วจึงมีผู้นำมาปลูกในประเทศไทยแต่มะนาวมีถิ่นกำเนิดในแถบประเทศไทยจึงทำให้ชาวไทยรู้จักคุ้นเคยกับมะนาวมาก จนแทบจะกล่าวได้ว่าคนไทยขาดมะนาวไม่ได้เลย
มะนาวอยู่ในวงศ์เดียวกับส้ม ทั้งหลายคือวงศ์ Rutaceae มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Citures auran tifolia Swingle เป็นไม้พุ่มสูงประมาณ 3-4 เมตร ใบแฝด แต่ด้านล่างค่อนข้างเล็ก ใบค่อนข้างหนาแข็งตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนามหนามอยู่ทั่วไป ดอกขนาดเล็ก กลีบดอกสีขาว เกสรตัวผู้สีเหลืองผลกลม
มะนาวที่นิยมปลูกในประเทศไทยมีหลายสายพันธุ์ เช่น มะนาวแป้น มะนาวไข่ มะนาวหนัง เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีพันธุ์มะนาวมาจากต่างประเทศ เช่น มะนาวควาย และมะนาวฝรั่ง ไม่ได้รับการนิยมเพราะรสชาติจะสู้กลิ่นของมะนาวพันธุ์ไทยไม่ได้
สรรพคุณและวิธีการใช้
ใบ
- ใช้ต้มน้ำสมุนไพรรวมกับสมุนไพรอื่น
- ใช้ผสมในยาฟอกเพื่อบำรุงเลือด
ผิว
- เป็นยาขับลมใช้ชงน้ำเดือดแก้ท้องเสีย ท้องเฟ้อ
- แก้อาการลมวิงเวียน
- แก้อาการเจ็บคอ
น้ำในผล
- ป้องกันและ รักษาโรคลักปิดลักเปิด
- แก้ไอแก้เจ็บคอ
*สูตรยาแก้ไอคือน้ำคั้นจากมะนาวสด 1 ลูกน้ำผึ้งปริมาณ เท่าน้ำมะนาว เกลือ 20 มือหนึ่งผสมส่วนผสมทั้งหมดเข้าด้วยกัน จิบ ครั้งละนิดหน่อยๆ อาการไอจะทุเลาลง
- แก้อาการคลื่นไส้อาเจียน เนื่องจากอาการแพ้ท้องเมารถเมาเรือ
- ใช้ระบายท้องโดยใช้น้ำมะนาวใส่น้ำตาลใส่เกลือทุกวัน
- แก้อาการอ่อนเพลียเนื่องจากอากาศร้อนอบอ้าวเสียเหงื่อมากจะให้น้ำผสมเป็นน้ำมะนาวกับน้ำผึ้งเล็กน้อย
ราก
- แก้ไข้กลับ
- แก้อาการปวดฝีใช้รากมะนาวฝนกับเหล้าทาบริเวณที่เป็น
เมล็ด
- ครัวให้เหลืองใช้เป็นยากวาดแก้ซ่างเด็ก
ประโยชน์ด้านอื่น
ในด้านเป็นเครื่องสำอางมะนาวใช้สระผมได้เช่นเดียวกับมะกรูด น้ำในผลทำให้ผิวหนังนุ่มนวลใช้รักษาสิวเปลือกมะนาวที่บีบน้ำออกแล้วใช้ทำความสะอาดในมือได้ดี มะนาวยังมีประโยชน์ด้านอื่นอีกมากมายทั้งยังเป็นต้นไม้ที่ เป็นพื้นบ้านดั้งเดิมของไทยเรา ถึงหน้านำมาปลูกไว้บริเวณบ้าน เป็นอย่างยิ่ง นอกจากจะได้ประโยชน์ในด้านต่างๆตามที่กล่าวมาแล้วมะนาวยังถือเป็นไม้มงคลอีกอย่างหนึ่งด้วยการตั้งเวลาปลุกไม้ในบ้านของคนไทยโบราณกำหนดให้ปลูกมะนาวไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ของตัวบ้านจะเป็นมงคล
